Cây Cối Xay: Công dụng trị bệnh của loại cây quen thuộc

Cây cối xay, hay còn gọi là dằng xay, kim hoa thảo, ma mãnh thảo, là một loài thảo dược thuộc họ Bông (Malvaceae), phân bố rộng rãi trên khắp Việt Nam. Từ lâu, cây này đã được sử dụng trong y học dân gian để hỗ trợ điều trị nhiều bệnh như cảm mạo phong nhiệt, sốt cao, đau đầu, tai ù, bí tiểu, phù thũng, dị ứng và lở ngứa. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết đến công dụng của cây cối xay trong chữa bệnh. Hãy cùng Dược Phẩm Tâm An đi tìm hiểu chi tiết về loại thảo dược này và những lợi ích mà nó mang lại!

Cây cối xay – Đặc điểm cần nhớ

Tác dụng của cây cối xay trong y học

Cây cối xay không chỉ là một loại thảo dược dân gian quen thuộc mà còn được nghiên cứu và chứng minh có nhiều công dụng hữu ích trong y học. Dưới đây là một số tác dụng nổi bật của loại cây này:

1. Hạ sốt tự nhiên

Theo các nghiên cứu tại Ấn Độ, dịch chiết từ cây cối xay có tác dụng giúp hạ nhiệt trên động vật thí nghiệm. Điều này cho thấy cây có khả năng tác động đến hệ thần kinh trung ương, giúp giảm sốt một cách tự nhiên.

2. Chống viêm hiệu quả

Thí nghiệm trên chuột cho thấy chiết xuất từ cây cối xay có thể giảm viêm bàn chân do tiêm nhũ dịch kaolin, đạt hiệu quả lên đến 84,4% so với nhóm không điều trị.

Trong thời kỳ kháng chiến, các y bác sĩ quân đội ở Nghĩa Bình đã phát hiện tác dụng mạnh mẽ của cây cối xay trong việc giảm đau và chống viêm khớp. Dựa trên kết quả này, Viện Quân Y đã kết hợp cây cối xay với các dược liệu khác để tạo nên bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm khớp, giúp nhiều bệnh nhân cải thiện tình trạng bệnh khi sử dụng nước hãm từ cây này.

3. Hỗ trợ tiêu hóa – Nhuận tràng

Hạt của cây cối xay có tác dụng nhuận tràng, giúp kích thích tiêu hóa và hỗ trợ điều trị táo bón một cách tự nhiên.

4. Giảm loét dạ dày

Viêm loét dạ dày xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa yếu tố bảo vệ và yếu tố gây hại trong dạ dày. Trong nghiên cứu trên chuột bị loét dạ dày do thắt môn vị, dịch chiết từ cây cối xay (với liều 250mg/kg và 500mg/kg) giúp giảm tiết axit dạ dày, từ đó làm giảm tình trạng loét. Đặc biệt, nhóm sử dụng liều cao cho thấy hiệu quả kiểm soát loét tốt hơn.

5. Hỗ trợ kiểm soát đường huyết trong bệnh tiểu đường

Tiểu đường type 2 là bệnh lý mãn tính do tình trạng đề kháng insulin, khiến lượng đường trong máu tăng cao kéo dài. Các nghiên cứu cho thấy một số hoạt chất trong cây cối xay có thể hỗ trợ quá trình chuyển hóa đường, giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn, đặc biệt ở người bị tiểu đường type 2.

Với những công dụng trên, cây cối xay không chỉ là một loài cây mọc hoang mà còn là một vị thuốc quý có giá trị trong y học cổ truyền và hiện đại.

Các bài thuốc dân gian từ cây cối xay

1. Hỗ trợ điều trị cảm sốt

• Nguyên liệu: Cối xay (12g), địa liền (8g), bạch chỉ (4g), bạc hà (10g), cỏ mần trầu (12g), cát căn (10g), cam thảo đất (8g).
• Cách dùng: Sắc các vị thuốc với nước và uống trong ngày để giúp hạ sốt và làm dịu cơ thể.

2. Giúp thông tiểu, giảm bí tiểu tiện

• Nguyên liệu: Rễ cối xay (30g), rễ ngái (50g), rễ cỏ xước (20g), thổ phục linh (50g), bông mã đề (25g).
• Cách dùng: Sắc với 600ml nước, đun cạn còn 300ml, chia thành 3 lần uống trong ngày.

• Nguyên liệu: Lá và hoa cối xay phơi hoặc sấy khô.
• Cách dùng: Nấu với 1,5 lít nước, uống dần trong ngày (tổng lượng không quá 2 lít/ngày).

3. Hỗ trợ điều trị kiết lỵ

• Cách 1: Hạt cối xay sao vàng, nghiền thành bột. Mỗi lần dùng 3g pha với mật ong, uống trước bữa ăn, ngày uống 3 lần.
• Cách 2: Kết hợp quả cối xay (30g) với hoa mào gà (30g), sắc lấy nước uống.

4. Giảm phù thũng sau sinh

• Nguyên liệu: Lá cối xay (30g), ích mẫu (20g).
• Cách dùng: Sắc nước uống giúp lợi tiểu, giảm phù nề cho phụ nữ sau sinh.

5. Trị mụn nhọt, mề đay

6. Giảm đau khớp, hỗ trợ xương khớp

• Nguyên liệu: Lá và thân cây cối xay (3g), trinh nữ (10g), rau muống biển (3g), lá lạc tiên (3g), rễ cỏ xước (3g), lá vòi voi (3g), lá lốt (3g).
• Cách dùng: Hãm nước uống như trà hằng ngày để hỗ trợ giảm đau và viêm khớp.

>>> Cây Ba Kích: Tác dụng và hướng dẫn sử dụng đúng cách