Đương quy có tác dụng gì? Công dụng và cách dùng

Sắc đẹp và sức khỏe luôn là mối quan tâm hàng đầu của phụ nữ. Trong Đông y, đương quy là một trong những dược liệu quý được nhiều chị em tin dùng để chăm sóc sức khỏe và làm đẹp. Với nhiều công dụng vượt trội như bổ huyết, điều hòa kinh nguyệt và cải thiện làn da, đương quy từ lâu đã trở thành “thần dược” trong các bài thuốc cổ truyền. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về tác dụng và cách sử dụng loại thảo dược này. Hãy cùng Dược Phẩm Tâm An đi tìm hiểu chi tiết hơn về đương quy trong bài viết dưới đây để biết được lợi ích tuyệt vời mà loại dược liệu này mang lại!

Đương Quy – Đặc Điểm và Công Dụng Trong Đông Y

Giới thiệu về cây đương quy

Đương quy (Angelica sinensis), còn được gọi là bạch chỉ Trung Quốc, là một loại thảo dược sống lâu năm, thuộc họ Hoa tán (Apiaceae). Cây thường phát triển mạnh ở vùng núi cao với khí hậu lạnh và ẩm ướt, đặc biệt phổ biến tại Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc. Với đặc tính ưa đất màu mỡ, ẩm sâu, đương quy có mùi thơm đặc trưng và được sử dụng rộng rãi trong Đông y.

Đặc điểm thực vật học

Thân và lá: Cây cao từ 40cm đến 1m, thân có màu sáng hoặc tía với các đường vân tuyến tính. Lá phía dưới có hình tam giác, chia thành nhiều lá nhỏ, trong khi lá phía trên nhỏ hơn, hình lông chim, giống với lá của cà rốt hay cần tây.
Hoa và quả: Hoa nhỏ, màu trắng lục, mọc thành cụm lớn, tỏa hương thơm như mật ong. Quả có dạng ellipsoid hoặc hình cầu dẹt, với các gân lưng nổi rõ.

Bộ phận dùng làm dược liệu

Phần rễ của đương quy là bộ phận được sử dụng chính trong y học. Sau khoảng 3 năm sinh trưởng, rễ cây được thu hoạch và chế biến thành nhiều dạng như bột, viên nang hoặc viên nén. Rễ có hình trụ, phân nhánh nhiều, bề mặt ngoài màu nâu vàng đến nâu sẫm, có vân nhăn dọc và dấu vết của các bẹ lá cũ. Khi bẻ ngang, phần trong có màu trắng ngà hoặc vàng nhạt, với nhiều hốc tiết tinh dầu.

Giá trị ứng dụng trong Đông y

Rễ đương quy được đánh giá cao nhờ tác dụng bổ huyết, điều hòa kinh nguyệt, hỗ trợ sức khỏe tổng thể và cải thiện tuần hoàn. Đây là dược liệu quan trọng trong nhiều bài thuốc cổ truyền, góp phần nâng cao sức khỏe và sắc đẹp, đặc biệt đối với phụ nữ.

Công Dụng Của Đương Quy Trong Y Học Cổ Truyền

Đương quy là một dược liệu quý trong Đông y, nổi bật với khả năng điều hòa nội tiết tố, cải thiện sức khỏe tổng thể và hỗ trợ nhiều chức năng sinh lý quan trọng. Dưới đây là các tác dụng chính của đương quy dựa trên nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn:

1. Hỗ trợ cân bằng tâm trạng và giảm trầm cảm

Đương quy có tác động tích cực đến hệ thần kinh, giúp giảm căng thẳng, trầm cảm nhờ khả năng kích thích giải phóng dopamine và serotonin – hai chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong việc duy trì trạng thái tinh thần ổn định.

2. Tăng cường sinh lý và hỗ trợ sinh sản

Nghiên cứu cho thấy đương quy có thể giúp cải thiện ham muốn tình dục ở cả nam và nữ, đồng thời hỗ trợ khả năng sinh sản bằng cách điều hòa hormone và tăng cường sức khỏe sinh sản.

3. Giảm đau bụng kinh và điều hòa kinh nguyệt

Được mệnh danh là “sâm tố nữ” trong Đông y, đương quy có tác dụng giảm các triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS) như đau bụng, thay đổi tâm trạng và khó chịu nhờ đặc tính chống co thắt và bổ huyết. Ngoài ra, đương quy giúp bổ sung máu sau chu kỳ kinh nguyệt, giảm tình trạng mệt mỏi và suy nhược cơ thể.

4. Cải thiện sức khỏe làn da

Nhờ chứa các hợp chất chống oxy hóa mạnh mẽ, đương quy giúp duy trì làn da tươi trẻ, hỗ trợ điều trị các bệnh da liễu như chàm, vảy nến và rụng tóc. Đặc tính kháng viêm và kháng khuẩn của đương quy cũng giúp giảm kích ứng và phục hồi làn da tổn thương.

5. Thanh lọc cơ thể, giải độc máu

Hàm lượng cao axit folic, biotin và vitamin B12 trong đương quy giúp thúc đẩy quá trình thải độc, làm sạch máu và loại bỏ các chất có hại khỏi cơ thể, từ đó cải thiện sức khỏe tổng thể.

6. Tăng cường tuần hoàn máu và phòng ngừa thiếu máu

Với hàm lượng sắt dồi dào, đương quy giúp kích thích sản sinh hồng cầu, cải thiện lưu thông máu và phòng ngừa tình trạng thiếu máu. Việc sử dụng đương quy đều đặn có thể giúp giảm triệu chứng như đau đầu, suy nhược cơ thể, rối loạn nhận thức do thiếu máu gây ra.

7. Điều hòa nội tiết tố nữ

Đương quy có khả năng điều chỉnh nồng độ estrogen, giúp cân bằng nội tiết tố ở phụ nữ. Điều này đặc biệt hữu ích cho những người gặp vấn đề về kinh nguyệt không đều, tiền mãn kinh hoặc mãn kinh.

8. Giảm căng thẳng và lo âu

Dược liệu này có tác dụng làm dịu hệ thần kinh, hỗ trợ kiểm soát stress và điều hòa hormone, giúp giảm cảm giác lo lắng và căng thẳng, đặc biệt đối với phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh hoặc nam giới gặp áp lực công việc.

9. Hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Đương quy có thể giúp hạ huyết áp, điều hòa nhịp tim và giảm nguy cơ hình thành cục máu đông trong động mạch. Nhờ đặc tính chống co thắt và chống ngưng tập tiểu cầu, nó giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

10. Chống oxy hóa và bảo vệ tế bào

Nhờ chứa các hợp chất chống oxy hóa mạnh, đương quy giúp bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của các gốc tự do, giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, ung thư và thoái hóa thần kinh.

>>> Cây Cối Xay: Công dụng trị bệnh của loại cây quen thuộc

Các Bài Thuốc Chữa Bệnh Từ Đương Quy

Đương quy là một vị thuốc quý trong Đông y, được sử dụng trong nhiều bài thuốc nhằm điều trị và hỗ trợ cải thiện sức khỏe. Dưới đây là một số bài thuốc điển hình ứng dụng đương quy, tùy theo mục đích trị liệu:

Điều trị các vấn đề răng miệng (sưng đau, chảy máu nướu): Kết hợp 1.6g đương quy, 1.6g sinh địa, 2g thăng ma, 1.2g mẫu đơn, 1.2g hoàng liên. Nếu cơn đau dữ dội, có thể bổ sung thạch cao. Sắc lấy nước uống.
Hỗ trợ điều trị sốt rét kéo dài: Dùng 12g đương quy, 12g miết giáp, 10g ngưu tất, 6g quất bì và khoảng 3 lát gừng tươi. Sắc thuốc đến khi nước cạn còn 1/3, chia làm hai lần uống trong ngày (sáng và tối trước khi đi ngủ).
Khắc phục chứng ra mồ hôi trộm: Sử dụng 12g đương quy, 10g hoàng kỳ, 8g sinh địa, 8g thục địa, 6g hoàng cầm, 6g hoàng liên, 6g hoàng bá. Sắc thuốc đến khi còn 1/3 lượng nước ban đầu, chia làm hai lần uống mỗi ngày.
Cải thiện chứng mất ngủ: Dùng 12g đương quy, 8g toan táo nhân, 10g viễn chí, 10g nhân sâm, 10g phục thần. Sắc thuốc đến khi còn 1/3 lượng nước, uống hai lần mỗi ngày để cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Hỗ trợ điều trị bệnh động mạch vành: Kết hợp 10g đương quy, 15g ngó sen, 90g sơn trà, 6g rễ hành. Sắc thuốc đến khi nước cạn còn 1/3, uống hai lần mỗi ngày để hỗ trợ tuần hoàn và sức khỏe tim mạch.
Điều trị huyết nhiệt và táo bón: Sử dụng 4g đương quy, 4g thục địa, 4g đại hoàng, 4g cam thảo, 4g đào nhân, 3g sinh địa, 3g thăng ma và 1g hồng hoa. Sắc thuốc, chia làm hai lần uống trong ngày để hỗ trợ thanh nhiệt, nhuận tràng.

Các bài thuốc trên cần được sử dụng đúng cách và phù hợp với thể trạng từng người. Để đảm bảo hiệu quả và tránh tác dụng phụ, nên tham khảo ý kiến thầy thuốc hoặc bác sĩ y học cổ truyền trước khi áp dụng.

Những Lưu Ý Quan Trọng Khi Sử Dụng Đương Quy

Đương quy là một dược liệu quý với nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt trong điều trị rối loạn khí huyết. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu, người dùng cần lưu ý các yếu tố quan trọng sau:

Tránh sử dụng khi gặp vấn đề về tiêu hóa: Đương quy có tính hoạt huyết mạnh, không phù hợp với người bị tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài, vì có thể làm trầm trọng thêm tình trạng này.
Kết hợp với rượu để tăng tác dụng bổ huyết: Trong Đông y, đương quy khi ngâm rượu có thể giúp tăng cường khả năng bổ máu, nhưng cần sử dụng đúng liều lượng để tránh phản tác dụng.
Lựa chọn bộ phận rễ phù hợp: Phần đầu rễ có tác dụng bổ huyết mạnh nhất, phần cuối hỗ trợ hoạt huyết, còn phần thân có cả hai công dụng. Cần xác định đúng nhu cầu điều trị để sử dụng hiệu quả.
Không dùng chung với thuốc chống đông máu: Do đương quy có khả năng ức chế kết tập tiểu cầu, việc kết hợp với thuốc chống đông có thể làm tăng nguy cơ chảy máu kéo dài.
Thận trọng với phụ nữ mang thai hoặc có kế hoạch sinh con: Đương quy có thể kích thích tử cung, làm tăng nguy cơ sảy thai. Vì vậy, phụ nữ mang thai cần tránh sử dụng.
Cẩn trọng với người có bệnh nền: Những người mắc tiểu đường, rối loạn đông máu hoặc viêm loét đường tiêu hóa cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để tránh tác động tiêu cực.
Theo dõi tác dụng phụ khi sử dụng lâu dài: Việc dùng đương quy trong thời gian dài có thể gây kích ứng da, đầy hơi, chán ăn, rối loạn cương dương, hạ huyết áp và ảnh hưởng đến tiêu hóa. Do đó, cần sử dụng với liều lượng hợp lý và theo dõi phản ứng của cơ thể.

>>> Cây Hoàng Kỳ: Dược liệu quý cho tim mạch

Với nhiều lợi ích vượt trội, đương quy được xem là một trong những dược liệu quan trọng trong Đông y, góp phần nâng cao sức khỏe toàn diện. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng, cần tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi bổ sung đương quy vào chế độ dinh dưỡng hoặc điều trị bệnh.